2020 - TİCARET SAVAŞLARI - 3                      

 

ABD ÇİN TİCARET SAVAŞINDA BİRİNCİ SAFHA ANLAŞMASI – ATEŞKES

Başkan Trump 11 Ekim 2019 tarihinde on üçüncü tur görüşmeler için ABD’yi ziyaret eden Çin Başbakan Yardımcısı Liu He ile yaptığı görüşme sonrasında, iki ülke arasında “birinci safha” anlaşmaya varıldığını ilan etmiştir.

Daha sonra varılan mutabakatın anlaşma metnine dönüştürülmesi sağlandıktan sonra 13 Aralık tarihinde anlaşma kesinleşmiştir.

 Başkan 31 Aralık tarihinde bir mesaj yayınlayarak anlaşmayı Beyaz Sarayda yüksek seviyeli Çin yetkililerin katılacakları bir toplantıda imzalayacağını ayrıca Başkan Trump daha ileri bir tarihte Pekin’e giderek “İkinci Safha” anlaşmanın görüşmelerini başlatacağını ilan etmiştir.

 Böylece 86 sahife olduğu belirtilen “Birinci Safha” anlaşmasında derlenebilen bilgilere göre Çin’den ithal ettiği ürünlere ABD’nin;

· 15 Ekim’de uygulayacağını ilan ettiği (Çin’den ithal edilen 156 milyar tutarındaki ürüne) gümrük vergisi oranını %25’den %30 çıkarmayı askıya alacağı,

 · 1 Eylül’de 120 milyar tutarındaki ithalatına koyduğu ilave gümrük vergisini % 15’den % 7,5 indireceği,

 · Aralık ayı içinde 162 milyar tutarında ithalata da ilave vergi koymaktan imtina edeceği açıklanmıştı.

 Çin’in tarafının ise;

 · ABD’den 50 Milyar dolar tutarında soya fasulyesi ve domuz eti ithal edeceği beyan edilmişti.

 · Ayrıca fikri mülkiyet, finans hizmetleri ve döviz kuru konularında bazı açılımlar yapma sözü verdiği belirtilmiştir.

 Çin ayrıca ABD’nin Aralık 15’de gümrük vergilerine yapacağını ilan ettiği artışa karşılık vermek üzere açıkladığı artıştan vazgeçtiğini beyan etmiştir.

 İlave olarak ABD menşeli otomobil ithalatında uygulayacağı misilleme artışından imtina ettiğini açıklamıştır.

 Öte yandan ABD ‘den ithal ettiği 660 Milyon dolar tutarındaki kimya ürünlerini 26 Aralık’tan itibaren bir yıl süre ile ilave gümrük vergisi uygulamayacağını ilan etmiştir.

 Böylece Çin’in ABD ihraç ürünlerine uyguladığı gümrük vergisi ortalaması % 20,9 civarında oluşmaktadır.

 ABD Ticaret Temsilciliğinin yayınladığı belgede ise anlaşmanın fikri mülkiyet, teknoloji transferi, tarım, finans hizmetleri, kur, ticaretin genişletilmesi ve anlaşmazlıkların çözümü konularında bölümleri hakkında genel ifadelere yer verilmiştir.

  Belgede Çin tarafının ilk defa teknoloji transferi konusunda baskıyı sona erdireceklerine veya pazara giriş için bunu şart koşmayacaklarına söz verdikleri belirtilmektedir.

 Diğer bir konu ise Çin tarafının en az 200 milyar dolar tutarında ABD’den ithalat yapılmasının hedeflendiği kaydedilmektedir.

Bütün bunlara rağmen ABD’nin Çin’den ithal ettiği ürünlerin %64,5 i olan 360 milyar dolarlık bölümüne uyguladığı ilave gümrük vergileri yürürlükte kalmaktadır.

 “Peterson Institute for International Economics” hesaplamaları ABD Yönetimi Çin’e taksitlerle koyduğu ilave gümrük vergilerinin  %82’lik kısmı ara mallarına yöneliktir.

 Belki de böylece nihai Amerikan tüketicisinin artan gümrük vergilerinden doğrudan etkilenmesi sürecini böylece zamana yaymaya çalışmıştır.

 Bununla birlikte “Birinci Safha” Anlaşması yürürlüğe girmesi halinde dahi ABD’nin Çin’e Ocak 2018’de uyguladığı gümrük vergisi ortalaması %3’den %19,3’e yükselecektir.

 Dikkate alınması gereken bir konuda, ticari gerginliğin devam ettiği 19 aylık dönem içinde ABD’nin Çin’den ithal ettiği ürünlerin %64,5’ine Trump Yönetimi ilave gümrük vergisi koymuş olmaktadır.

 Öte yandan ABD Ticaret Bakanlığı yapay zekâ gibi ileri teknoloji ürünlerinin ihracatını sınırlamayı öngören yeni kuralları uygulamaya başlayacağını belirtilmektedir.

 Hazine Bakanlığının ise, üstün teknoloji üreten ABD firmalarına yönelik yabancı yatırımlarla ilgili denetimleri artıracağı ifade edilmektedir.

 Tabiatıyla sınırlı bir mutabakat dahi olsa varılan “Birinci Safha” anlaşmasının 19 aydır sürdürülen inişli çıkışlı ancak sürekli gergin ortamın yumuşaması işareti olarak değerlendirilerek her iki ülkede de memnuniyetle karşılanmıştı.

 Sonuçta ABD’nin ilave gümrük vergisi koymayı durdurması, bazı gümrük vergi oranlarını düşürmesine karşı Çin daha fazla tarım ürünü ithal etmek ve bazı konularda da mevzuat düzenlemesi yapmak sözünü vermiştir.

Hatırlanacağı üzere ABD, fikri mülkiyet hırsızlığı, zorla teknoloji transferi ve tarife dışı engeller konularındaki iddiaları ile ilgili bir çözüm mekanizması kurulmasının ve bu düzenlemenin uygulamaları doğrulayacak bir mekanizma da içermesini istemektedir.

 Bu konularda nihai çözümün “İkinci Safha” anlaşmasında ele alınacağı anlaşılmaktadır.